EV ÖDEVLERİNİ ZEVKLİ HALE GETİRME

                Ev ödevleri çocukların sorumluluk duygularını ve öz disiplinlerini geliştirmeleri için önemli bir fırsattır. Ancak, okuldan eve getirilen her ödev beraberinde bir sürü soru, kargaşa ve olumsuz duyguyu da birlikte getirebilir.

                Ödevlerin çocuğumuz için ne kadar önemli olduğunu anlarsak, çocuğumuza bu konuda yardımcı olmak için izlenmesi gereken aşamaları daha istekle takip edebiliriz.

 

 

ÖDEVLERİN NE YARARI OLABİLİR?

·  Tutarlı bir şekilde ödev yapan öğrenciler yapmayanlara göre akademik olarak daha başarılı olurlar.

·  Öğrenciler ödev yaparak her dersteki başarılarını arttırabilirler.

·  Akademik bilgi vermenin yanı sıra ödevler öğrencilere şunları yapmayı öğretir.

-          yönergelere uymak

-          bir işe zamanında başlamak ve bitirmek

-          sorumluluk üstlenmek

-          kendine yeterli olmak

·   Ödevler öğrenmeyi pekiştirir.

·   Ödevler okuldaki başarıyı pekiştirir.

·   Ödevler öğrencileri yeni alanlarla tanıştırırken, onları düşünmeye zorlar.

·   Ödevler, öğretmenin çocuğun yardıma ihtiyacı olan alanları belirlemesine yardımcı olur.

·   Ödevler okul ve ev arasında bir köprü oluşturur.

 

ÖDEVLERİN SİZİN İÇİN DE YARARLARI VARDIR!

·   Ödevler sayesinde çocuğunuzun eğitimini, kişisel gelişimini ve geleceğini paylaşma fırsatını yakalarsınız.

·  Çocuğunuzun hangi alanlarda zorlandığını öğrenir, daha kolay yardımcı olabilirsiniz.

·   Onun potansiyeline inandığınızı ama daha iyi olmasını istediğinizi belirterek, her gün onun gelişimini izleyebilirsiniz.

 

6 AŞAMALI ÖDEV PLANI

1.       Haftanın Her Günü İçin Bir Ödev Çizelgesi Yapın.

Ödevlerini    yapmak     çocuğunuzun    sorumluluğudur.  Çocuğunuzun   bu   sorumluluğu

taşımasını ve doğru çalışma alışkanlıkları edinmesini öğretmenin bir yolu ona günlük ödev yapma saati belirlemenizdir. Günlük ödev yapma saati, önceden planlayarak, günün belirli bir saatini ödev yapmaya ayırmaktır. Bu saat süresince diğer bütün etkinlikler durmalıdır. Çocuğunuz kendisine ayrılmış özel çalışma köşesine giderek çalışmalıdır.

 

·   Çocuğunuzla birlikte oturarak her gün ödeve ne kadar zaman ayırması gerektiğini konuşun.

·   Çocuğunuzun haftanın her günü için, okul sonrası etkinlikler de dahil olmak üzere bütün etkinliklerini bir sayfaya yazmasına yardımcı olun.

·   Şimdi boş kalan aralıklara bakın. Bunların hangisi, çocuğunuzun ödev yapması için daha uygun olacaktır? Çocuğunuzun her gün için bir ödev yapma saati seçerek uygun aralıklara yazmasını sağlayın.

·   Çocuğunuzun çizelgesini doğruluk ve uygunluk açısından kontrol ettikten sonra, göz önünde bir yere asın.

·    Çocuğunuzu bu çizelgeye uyması için teşvik edin. Bu fikre alıştıktan sonra her hafta için kendisine yeni bir çizelge yapmayı başaracaktır.

·  Çocuğunuzun ödevlerini yapmaya vaktinde başlayıp başlamadığını kontrol edin.

·   Çocuğunuzun bütün ödevlerini ödev yapma saatinde bitirdiğinden emin olun.

·    Eğer çocuğunuz özensiz ve acele ile ödevini yapıyorsa ya da eve ödevini getirmeyi unutuyorsa mecburi ödev saati uygulayın. Bu, çocuğunuzun ödevlerini eve getirmiş olmasına bakılmaksızın, planlanan tüm saatin ödev ve okumak gibi akademik faaliyetlerle geçirilmesi demektir.

 

2.       Bir Ders Çalışma Köşesi Oluşturun.

·  Evinizde uygun bir köşeyi çocuğunuzun çalışma köşesi olarak düzenleyin.

·   Bu köşeyi çocuğunuz için özel bir hale getirin.

·   Ödev yaparken gerekebilecek malzemeleri (not kağıdı, müsvedde kağıdı, renkli kartonlar, makas, tel zımba, delikli zımba, renkli boya kalemleri, kalem, silgi, kalemtıraş, yapıştırıcı, bant, ataç, tipeks v.b.) sağlayın.

·   Çalışma köşesinde veya yakınındaki radyo ve TV'yi ödev saati sırasında kapatın.

 

3. Çocuğunuza Plan Yapması ve Zamanını Akıllıca Kullanması Konusunda Yardımcı Olun.

·  Çocuğunuza plan yapmasını kolaylaştıracak "Yapılacak İşler" defteri, takvim, ajanda alın. Bunları nasıl kullanacağını öğretin.

·  Çocuğunuz çalışırken saati görmesini sağlayın.

 

4.       Çocuğunuzun Ödevlerin Ne Kadar Önemli Olduğunu Anlamasını Sağlayın.

·  Her akşam onun bitirdiği ödevlerini size göstermesini isteyin.

·  Çocuğunuzun çalışma köşesine ve ödev malzemelerine saygı gösterin.

·  Çocuğunuzun ödev defterini ya da kağıdını her akşam kontrol edin.

·  Uzun vadede tamamlanmak üzere verilmiş ödevleri olup olmadığını sorun.

·   Eğer sorularınız ya da endişeleriniz varsa, çocuğunuzun öğretmeni ile konuşun.

 

5. Ödev Rutini Oluşturun ve Çocuğunuza Yardıma Hazır Olun

Çocuğunuzun    okula    adım   atar  atmaz   geliştirdiği   alışkanlıklar,   ömür   boyu   işine

yarayacaktır. Çocuğunuzun bağımsız ve sorumluluk sahibi olmasına yardımcı olmak için üstlendiğiniz rolünüzle tam bir danışman gibi davranmalısınız. Çocuğunuzun ödevini asla siz yapmamalısınız. Soruları cevaplamanız, yaptığı ödevi kontrol etmeniz, ödevini sesli okurken onu dinlemeniz veya sınava hazırlanması için materyallerini nasıl organize etmesi gerektiğini öğretmeniz, ona nasıl yardımcı olabileceğiniz konusunda verilebilecek mükemmel örneklerdir.

Çocukların her yardıma ihtiyaçları olduğunu söylediklerinde yardıma ihtiyaçları olmadığını da aklınızdan çıkarmayın. Bazen sadece ne yapacaklarını şaşırdıklarından, kolay bir yol peşinde koşmaya başlarlar.

 

Çocuğun yaşına göre ödevine ne oranda yardım etmeniz beklenir?

 

Anaokulundan üçüncü sınıfa kadar

·         Her gün ödevi olup olmadığını kontrol edin.

·         Çocuğunuza ödevlerini hangi saatte yapmasının uygun olduğunu söyleyin.

·         Çocuğunuzun gerekli materyallerinin olup olmadığını kontrol edin.

·         Gerekiyorsa, ne yapması gerektiğini çocuğunuzla birlikte okuyun.

·         Çocuğunuzun yapması gerekenleri anladığından emin olun.

·         Gerekiyorsa, birinci problemi ya da soruyu birlikte yapın.

·         Gayretlerinden dolayı onu takdir ettiğinizde bunu mutlaka çocuğunuza söyleyin.

 

Dördüncü sınıftan altıncı sınıfa kadar

·         Çocuğunuzun ödevini uygun zamanda yapıp yapmadığını kısa aralıklarla kontrol edin.

·         Çocuğunuza gerekiyorsa arkadaşını arayıp yardım isteyebileceğini söyleyin.

·         Çocuğunuza ancak kendi kendine yeterince denediğinden emin olduktan sonra yardım edin.

·         Kendi kendine çalışabilmesi için çocuğunuza çalışma becerilerini öğretin.

·         Gayretlerinden dolayı onu takdir ettiğinizi söyleyin.

 

Yedinci sınıftan on birinci sınıfa kadar

·         Olağan dışı bir durum olmadığı sürece çocuğunuzun kendi başına çalışması gerekir.

·         Eğer aşırı derecede güçlük çekiyorsa, destek vermeli ve gençler için geliştirilmiş bir takım önerilerden yararlanmalısınız.

·         Bu işin sırrı, ödevlerine biraz karışmak, daha sonra bunun derecesini yavaş yavaş azaltmaktır.

 

6. Çocuğunuzu Övün.

·         Tutarlı olarak çocuğunuzun ödev için gösterdiği çabaları takdir edin.

·         Onu bazı özel başarıları için de övün.

 

EN SIK RASTLANAN EV ÖDEVİ SORUNLARINA ÇÖZÜMLER

                Yaptığınız her şeye rağmen ödevlerle ilgili bazı özel sorunların ortaya çıkması normaldir.

 

1.  Çocuğum elinden gelenin en iyisini yapmıyor.

·         Çocuklar genellikle elerinden gelenin en iyisini yapmazlar çünkü ya oyun oynamak, ya telefonda konuşmak ya da TV izlemek için aceleleri vardır. Mecburi Ödev Saati uygulayarak başka faaliyetlerin, onların akıllarından çıkmasını sağlayın. Ona günlük ödev saati boyunca çalışma köşesini terk edemeyeceğini söyleyin. Eğer ödevlerini bu saat sona ermeden bitirirse, bu köşede kalmalı ve süre sona erene kadar çalışmaya devam etmelidir.

·         Çocuğunuza bir kalite kontrol listesi doldurtun. Çocuğunuzun yaptığı işe bakın ve dikkat edilmesi gereken bütün konuların bir listesini çıkartın. Örneğin;

 

Kalite Kontrol Listesi

-          Bütün yönergelere uydum.

-          En iyi fikri bulmak için çalıştım.

-          İşimi özenle yaptım.

-          Hatalarımı saptadım.

-          Hatalarımı düzelttim.

-          Yaptığım işle gurur duyuyorum.

 

·         Çocuğunuzun öğretmeninden, iyi bir ödev teslim ettiği zaman size bir not yazmasını rica edin. Bunu çocuğunuzla paylaşın. Öğretmeninin ve sizin ondaki gelişmeden ne denli etkilendiğini anlamasını sağlayın.

 

2. Çocuğuma zor ödevler veriliyor.

·         Çocuğunuzun verilen ödevi yapıp yapamayacağına karar verin. Eğer gerçekten çabaladığı halde yapamıyorsa, yardım edin. Hiçbir zaman onun ödevini siz yapmayın.

·         Bazen çocukları biraz pohpohlamak gerekir. Eğer çocuğunuzun verilen ödevi yapabileceğinden eminseniz, biraz onun yanında kalın ve iyi bir iş yapması için onu teşvik edin. Ödevi küçük aşamalara bölebilir ve bu aşamaların bir ya da ikisini yaparken ona yardımcı olabilirsiniz. Sonra geri kalan kısmı kendinin yapabileceğinden şüpheniz olmadığını söyleyin ve onu yalnız bırakın. Günlük ödev saati sonunda yaptığı işi kontrol edin ve iyi yaptığı her şeyi övün.

·         Eğer çocuğunuz sizin yardımınızla bile ödevini yapamıyorsa ya da siz ona yardımcı olamıyorsanız, öğretmeniyle görüşün. Ödevlerin çocuğunuzun seviyesine uygun olmadığı konusunda endişelerinizi belirtin. Yardım isteyin.

 

3. Çocuğum ödevlerini eve getirmiyor.

·         Mecburi ödev saati konusunda ısrar ederek, onun bu şekilde kaytarmasına engel olun. Eğer, ödevini getirmemiş olsa bile bu saati akademik etkinliklerle geçirmesi gerektiğini bilirse, ödevlerini okulda bırakmaktan vazgeçer.

·         Çocuğunuzun cebine/çantasına bir bloknot, defter ya da ajanda koyun. Verilen ödevleri günlük olarak buraya kaydetsin. Eğer bir dersten ödevi yoksa onu da kaydetsin. Buradaki amaç, çocuğunuzun ödevlerini günlük olarak bir yere kaydetme alışkanlığını kazanması ve sizin de ne olup bittiğini evden izleyebilme olanağını elde etmenizdir.

·         Ödevlerini kaydetmenin ve gerekli kitap ve defterleri eve getirmenin kendi sorumluluğu olduğunu çocuğunuzun anlamasını sağlayın.

·         Çocuğunuzun öğretmeni ile iletişim içinde olun.

·         Çocuğunuzun dosyasına ya da çantasına bir not bantlayın. "Ödevlerini unutma!" ya da "Bir şey unutmadığından emin misin?"

 

4.Çocuğum ödevlerini bitirmek için bütün gece uğraşıyor.

·         Günlük ödev saati çizelgesini çocuğunuzla birlikte inceleyin. Ödevleri yapmaya vaktinde başlaması kadar vaktinde bitirmesinin de önemli olduğunu anlamasını sağlayın. Ödevini vaktinde bitirdiği her akşam için ona bir yıldız vererek ödüllendirin. Beş yıldız topladığı zaman ona bir arkadaşını evde ağırlaması ya da özel bir program yapması için izin verin.

·         Çocuğunuz ödevlerini vaktinde bitirdikten sonra birlikte yapmaktan hoşlandığınız bir etkinlikte bulunun (kurabiye pişirmek, video izlemek, oyun oynamak gibi).

·         Çocuğunuz ödevlerini zorluk sırasına göre yapsın. Önce zor olan ödevleri bitirsin. En kolay olanı en sona koymak ona güç verecek ve hız kazandıracaktır.

·         Eğer çocuğunuz ödevlerini yine de vaktinde bitiremiyorsa, onun dikkatini dağıtan bir şey olup olmadığını kontrol edin. Önce çalışma köşesini inceleyin. Eğer orada bir sorun varsa (gürültü gelmesi, ışık azlığı, masada dikkatini dağıtacak oyuncaklar gibi) çözüm bulun. Sonra çocuğunuzun aklını meşgul eden bir şey olup olmadığını sorun. Okulda ya da evde bir sorunu olabilir. Onu çözmeye çalışın.

 

5.Çocuğum ödevlerini tek başına yapmak istemiyor.

·         Günlük ödev saati başlamadan önce 5 ya da 10 dakika süre ile ama kesintisiz olarak çocuğunuzla ilgilenin. Sonra ona ikinizin de yapması gereken işler olduğunu ve ödev saatinden sonra tekrar bir araya gelerek birbirinize neler yaptığınızı anlatabileceğinizi söyleyin.

·         Çocuğunuzun masasının üstüne üç tane kalem koyun. Ona, kendi kendine çalışmayı öğrenmesi gerektiğini ve size üç soru sorabileceğini söyleyin.  Sorduğu her soru için masadan bir kalem alın. Eğer ödev saatinin sonunda masada en azından bir kalem duruyorsa, onu ödüllendirin: (Fazladan TV izlemek, hafta sonu için video seçmek vb.) Hiç kalem kalmamışsa ya da dördüncü soru soruluyorsa ödevin zorluğunu gözden geçirin.

·         Çocuğunuz kendi başına çalıştığı her zaman onu övün. Onun bağımsız çalışabilmesi ile gurur duyduğunuzu söyleyin.

·         Çocuğunuza ancak bir işi kendi başına halletmeyi deneyip başarısız olduktan sonra yardım edin. Sonra da, ödevin küçük aşamalarında yardımcı olun. Böylece onun işe koyulmasını sağlarsınız. Onun yol kat etmeye başardığını gördükten sonra, onu yalnız bırakın. Ona ödevini bitirene kadar yanına gelmeyeceğinizi söyleyin.

 

6.  Çocuğum kitap eleştirisi vb. gibi uzun vadeli ödevlerini hep son dakikada yapmaya başlıyor.

·         Öğretmeninden bir projenin belli aşamalarının bitirilmesi için tarihler saptamasını isteyin.

·         Uzun vadeli plan yaparak projenin bütün aşamaları için bitirme tarihlerini yazın.

·         Proje ödevi ilk verildiği zaman çocuğunuzla birlikte ödevi tartışın. Böyle bir ödevi yapabilmesi için her adımını planlaması ve bir sonraki aşamaya geçmeden bir öncekini bitirmiş olması gerektiğini anlamasına yardımcı olun. Bir gece oturarak, bütün ödevi bitiremeyeceğini kavraması için çaba harcayın.

·         Projenin vaktinde bitirdiği her aşaması için çocuğunuzu takdir edin ve bol bol övün. Bütün proje tamamlandığı zaman böylesine büyük bir işin altından kalktığı için onunla gurur duyduğunuzu belirtin.

 

7. Eğer ben evde yoksam, çocuğum ödevini yapmıyor.

·         Çocuğunuza, onu ödev yapma saatinin başında, ortasında ve sonunda arayacağınızı söyleyin. Böylece, onay yardım ve destek vereceğinizi anlayacaktır. Ancak bu telefon konuşmalarını kısa tutacağınızı, çünkü ikinizin de yapması gereken işler olduğunu da söylemelisiniz.

·         Çocuğunuzdan, eve gelince kontrol etmeniz için bitirdiği ödevlerini görünür bir yere bırakmasını isteyin. Böylece sizin ödevlerini yapıp yapmadığınızı kontrol edeceğinizi bilir.

·         Çocuğunuza size ulaşamadığı zamanlarda arayabileceği bir "Çalışma Arkadaşı" bulun, bu kişi istekli ve bilgili bir yetişkin olabilir.

·         Çocuğunuza cazip gelecek faaliyetler bulun. Eğer siz eve geldiğinizde ödevlerini bitirmiş olursa, birlikte bir şeyler yapabilirsiniz. Eğer bitirmediyse, o zaman birlikte vakit geçirmeniz söz konusu olamaz.

 

 

KAYNAK: Güncel Psikoloji Dergisi, Cilt 1, Sayı 3.